“Even buiten Zwartsluis hebben wij een nieuwe melkveestal gebouwd. Onder de naam Weidevol zijn we een nieuwe weg ingeslagen met een biologisch melkveebedrijf. We melken hier in het zuidelijk deel van De Wieden, in de Barsbekerbinnenpolder, 160 (en op termijn 230) koeien én zetten ons in voor weidevogels. We pachten de meeste grond van Natuurmonumenten.

Samen pakken we het weidevogelbeheer op. Want juist in deze polder liggen mogelijkheden om een goed leefgebied voor deze vogels te creëren. In het broedseizoen zitten we wekelijks om tafel met boswachters van Natuurmonumenten om te bepalen waar gemaaid kan worden, waar het gras moet blijven staan, waar ruige mest uitgereden kan worden en waar de koeien kunnen grazen. We laten ons daarbij sturen door de vogels. Samen dringen we er ook bij het waterschap op aan om het waterpeil te verhogen, want weidevogels staan graag met hun poten in het water.”

Ingrid van Meggelen is betrokken bij acties tegen de aanleg van de Blankenburgtunnel

“Ik woon in Maassluis, aan de rand van Midden-Delfland. Dat is een prachtig cultuurhistorisch gebied met een slagenlandschap en historische boerderijen. Dit gebied komt meer en meer onder druk. De bebouwing rukt op, je zit hier met de chemische industrie. Het laatste stuk van de A4, dat recent is geopend, gaat dwars door Midden-Delfland. En als de Blankenburgtunnel komt, betekent dat weer een doorsnijding. Ik was al lang lid van Natuurmonumenten, maar vond twee jaar geleden dat ik ook echt wat moest gaan doen. Ik ben nu coördinator van het promotieteam van Natuurmonumenten in het gebied. Daarnaast sloot ik me aan bij het actiecomité Blankenburgtunnel.”

Doede Hardeman, conservator ‘Holland op z’n mooist’ in het Gemeentemuseum Den Haag

“De tentoonstelling ‘Holland op z’n mooist’ was voor ons een van de belangrijkste pijlers van het succes van afgelopen jaar. Niet alleen vanwege de hoge bezoekersaantallen (195.000), maar ook vanwege de interessante samenwerking met Natuurmonumenten.

Dankzij de inbreng van hun experts konden we de ruim honderd schilderijen van de Haagse School met totaal andere invalshoeken analyseren dan we gewend waren. Zij keken vooral naar het landschap dat in die tijd op veel plekken sterk veranderde, terwijl wij meer nadruk leggen op de artistieke aspecten. Ik denk dat we met deze tentoonstelling het bewustzijn van het veranderende landschap om ons heen fors hebben vergroot. En dat bij een gemengd publiek, want Holland op z’n mooist trok zowel museale bezoekers als publiek van Natuurmonumenten

Mark de Wit deed op 20 juni mee aan de Midzomernachtloop op de Veluwezoom.

“Je kon kiezen uit 21, 42 of 63 kilometer. Ik ging voor de langste. Zo’n tocht heeft pieken en dalen, letterlijk en figuurlijk. In het begin liepen we verkeerd, dus ik heb uiteindelijk nog meer gelopen. En na een paar uur zaten m’n schouders helemaal vast. Gelukkig liep er iemand mee die dat kon los masseren. Het was een heel bijzondere ervaring. Ik heb onderweg veel moois gezien.

Veluwezoom is toch één van de mooiste gebieden van ons land. En als het na een paar uur duisternis weer licht wordt… Ja, dat geeft een enorme boost. Uiteindelijk heb ik er ruim dertien uur over gedaan. Mijn sponsors brachten duizend euro op. Dat varieerde van bedragen van vijf tot 250 euro. Allemaal voor de natuur. Prachtig. Het is een mooie combinatie: je blijft fit en doet wat voor de natuur. Een aanrader.”

Floor Lubbers (8 jaar) was in oktober op de ING Wilde Buiten Dagen XXL. Ze is een echt kind van OERRR.

“Ik heb het parcours gedaan met allemaal hindernissen. Lekker klimmen en klauteren. We hebben geprobeerd een vuurtje te maken, maar dat lukte niet. Voor de schmink was een heel lange rij. Lisa Wade vertelde spannende verhalen over de wolf. Ik heb nog gevraagd of wolven gevaarlijk zijn. Voor mensen niet, voor andere dieren wel. Ik vind buiten spelen leuk, vooral als het zomer is. Dan ga ik steppen of skaten. We gaan dan ook wel naar het bos of het strand. Wandelen… Dat vind ik stom.

Maar ik vind het wel leuk om op de hei te spelen. Dan maken we een hut van takken. Of we gaan stokken en dennenappels zoeken. En picknicken bij de klimheuvel vind ik ook leuk. Daar zien we wel eens een ree of een konijn. Konijnen zijn m’n lievelingsdieren. Mijn konijn thuis heet Banjer. Hij heeft een snor en kan heeeeeel hard rennen. En hij is natuurlijk ook lekker zacht en zoooo lief.”

Een ontmoeting met grote wilde dieren zoals edelherten, wilde zwijnen, reeën of vossen behoort tot de mooiste natuurervaringen. We zijn trots op de aanwezigheid van deze dieren in onze natuurgebieden en gaan daar met grote zorgvuldigheid mee om. We houden de aantallen en de conditie van de dieren goed in de gaten, plaatsen en onderhouden hekken, en leggen verbrede wegbermen aan.

Desondanks veroorzaken wilde dieren soms schade. Als er schade is bij onze buren, de verkeersveiligheid in het geding is of bedreigde planten of dieren in gevaar komen, gaan we in het uiterste geval (als andere maatregelen niet werken) over op afschot. De uitvoering is in handen van boswachters en vrijwillige faunabeheerders en volgt de faunabeheerplannen die de provincies vaststellen. In 2015 bedroeg de afschot in onze gebieden 163 wilde zwijnen, 231 edelherten, 45 damherten en 35 reeën.

Waar dat kan creëren we mogelijkheden voor een natuurlijke ontwikkeling van deze dieren. In 2001 stopten we in het Deelerwoud (Gld) volledig met het afschot van edel- en damherten. In 2014 is deze zone uitgebreid met 1.000 hectare op de Veluwezoom en is ook de afschot van wilde zwijnen beëindigd. De dieren zijn minder schuw en hun zichtbaarheid neemt toe. Bovendien leren we hoe populaties zich ontwikkelen zonder afschot.

Afschot van vossen is aan de orde als andere kwetsbare natuurwaarden dreigen te verdwijnen, zoals weidevogels en hamsters. Voorwaarde is dat het beheer en de inrichting van een natuurgebied op orde zijn. Vijf wilde diersoorten zijn in Nederland vrij bejaagbaar: konijn, haas, fazant, wilde eend en houtduif. In onze gebieden wordt niet op deze dieren gejaagd.

Op politiek gebied was 2015 een belangrijk jaar; er zijn diverse natuurwetten aangenomen. Wapenfeit is het opnemen van een extra artikel in de Natuurbeschermingswet waardoor kwetsbare landschappen beter worden beschermd.

Natuurmonumenten wil een spreekbuis zijn voor mensen die zich zorgen maken over hun landschap. Voor al diegenen die natuur aan het hart gaat. In 2016 willen we nog beter duidelijk en kenbaar maken dat we open staan voor initiatieven vanuit de bevolking. Natuur is immers van ons allemaal. Natuur bescherm je samen.

Ook voor regionale acties blijkt het enthousiasme groot. Duizenden mensen zijn betrokken

bij het protest tegen de mogelijkheid om te bouwen in de kuststrook. De actie groeide begin 2016 uit tot een grote landelijke actie; ruim 100.000 tekenden een petitie voor het behoud

van het bijzondere karakter van het Nederlandse duin- en strandlandschap.

Een crowdfunding-actie in het noorden om de aankoop te financieren van één van de vier originele lanen op De Slotplaats in Bakkeveen (Fr.) bracht in korte tijd 16.000 euro op. En dat niet alleen. Dankzij de actie is het landgoed bekender en geliefder dan tevoren. Dat geldt ook voor Parkbos De Haar op landgoed Haarzuilens (Ut.). Om het bos te kunnen realiseren konden leden en niet-leden een boom kopen; 35.000 zijn er verkocht. Tijdens een groot plantfeest plantten 15.000 mensen in het najaar de eerste bomen aan.

OERRR blijft aantrekkelijk. Het aantal kinderen van OERRR steeg tot ruim 200.000. Voor hen is de natuur één groot speelterrein. Zo maakten 10.000 kinderen van OERRR in de herfst samen een natuurexpositie.

Steeds vaker komen mensen zelf met ideeën om iets te doen. De Vrienden van het Loenerbos (Gld) helpen met het toegankelijker maken van het bos en in Flevoland bedachten en onderhouden MTB’ers hun eigen route in het Voorsterbos. Natuurmonumenten wil uitdrukkelijk ruimte bieden aan zulke community’s. Samenwerken betekent automatisch een groter draagvlak.

In 2016 willen we ons ook richten op doelgroepen voor wie het niet vanzelfsprekend is de natuur op te zoeken of voor wie het moeilijk kan zijn de natuur in te gaan.

Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen van buitenlandse komaf en zogeheten ‘sociaal zwakkeren’. Het initiatief van het Haags Gemeentemuseum om in het kader van de tentoonstelling ‘Holland op z’n mooist’ Hagenaars uit Vogelaar-wijken op een andere manier kennis te laten maken met het Hollandse landschap door te varen op de Nieuwkoopse Plassen, hebben we daarom graag ondersteund.

De betrokkenheid bij natuur en Natuurmonumenten groeit. Steeds meer mensen willen zich samen met anderen inzetten om ons land groener en toegankelijker te maken. Het aantal burgerinitiatieven om natuur en landschap te beschermen of zelfs nieuwe natuur te realiseren, groeit. Dat is verheugend.

Het engagement van leden en niet-leden uit zich op allerlei manieren. Allereerst zijn er onze – inmiddels ruim achtduizend – vrijwilligers die de meest uiteenlopende taken op zich nemen. Ook steeds meer mensen zijn bereid voor ons te collecteren: in 2015 groeide het aantal collectanten tot 8.400. Nieuw zijn de vrijwillige boswachters. Na een voorzichtig begin in 2014 is het aantal groeiende.

Natuurmonumenten wil ook in 2016 een echte vereniging zijn. De begeleiding van vrijwilligers en het op andere manieren betrekken van burgers vraagt echter veel tijd van onze – toch al drukbezette - boswachters. We zoeken naar een oplossing.

In Norg hielden we de eerste streekconferentie over het landschap, in dit geval over het Norger Esdorpenlandschap. 150 mensen namen deel aan de bijeenkomst. Bij streekbewoners blijken vaak heel goede ideeën voor behoud van het landschap leven. Ze steken bovendien graag zelf de handen uit de mouwen. Natuurmonumenten biedt hieraan graag ruimte. Komend jaar staan meer streekconferenties op het programma.

In 2015 hebben we onderzocht wat mensen buiten willen doen en daar – voor zover de natuur het toestaat – ons activiteitenprogramma verder op afgestemd. De website is verbeterd, zodat het makkelijker is om activiteiten te vinden en te boeken.